Llosgfynydda

Pwll Poeth a Pocohontas

O'n i'n gorwedd ar ochr pwll poeth (hot springs) yn hanner llewygu'n ara deg bach achos fod y dŵr a oedd yn cael ei gynhesu'n naturiol gan y llosgfynydd bron a bod yn ferwedig. Odd o ddigon poeth i goginio cranc. Ac ar fy ngefn yn yr awyr agored, a mhen i'n troi fel top, a'r nos yn dod yn fuan, dyma fi'n clywed arogl stationery. Odd o fel smelling salts. Mi ddeffres i a meddwl, 'Pam goblyn mod i'n clywed arogl stationary?'

Pan o'n i'n fach, o'n i wrth fy modd efo Pocohontas, ac odd gen i lwyth o bethau efo lluniau Pocohontas a'i ffrindiau bach arnynhw, yn cynnwys llwyth o bensiliau, preniau mesur, rwbiwrs, papur sgwennu. Ac wrth edrych ar yr olygfa anhygoel o nghwmpas i yn y pwll poeth, roedd o wedi fy atgoffa i o le oedd Pocohontas yn byw, a dyna mae'n siwr ddaeth a'r arogl stationary cryf na i'n ffroenau i. Rhyfedd o fyd.

Pwll Poeth / Hot Springs

Yr olygfa o'r pwll poeth / mynydd Pocohontas

Laguna y Volcan Chicabal
Mi ddois i Guatemala heb syniad i le o'n i am fynd na be o'n i am ei wneud. Yr unig beth o'n i'n bendant isho ei neud oedd gweld Llyn Chicabal, yn crater Llosgfynydd Chicabal - ar ôl gweld lluniau anhygoel o'r lle ar y we. Felly i ffwrdd a mi i ail ddinas fwya Guatemala - Quetzalenango. Wedi ei enwi ar ôl y quetzal sef aderyn cenedlaethol Guatemala, andros o beth bach tlws:

Dwi wedi menthyg y llun ma o'r we rhag ofn chi feddwl mod i wedi datblygu sgiliau tynnu llun dros yr wsos ddwetha.

Ond diolch byth, mae'r bobl leol yn cyfeirio at Quetzalenango fel Xela yn fyr, ("Shela"). A dyma fi yn Xela efo diwrnod i fynd nes gorfod hedfan am adre, a doni'n methu'n lân a dod o hyd i neb i fynd a fi i fyny'r llosgfynydd. 

Felly mi arhosais yn fy ngwely tan 10am, a phenderfynu mynd i'r sw. A bwyta mrecwast o'n i yn edrych mlaen i weld jiraff, pan ddaeth ryw ddyn bach cynhyrfus ata y bwrdd nesa ata i, a bandej enfawr am ei goes.

"Stingray?" gofynais iddo fo, ar ôl cwrdd â gŵr arall yn Belize efo bandij am ei goes yntau ar ol cael ei drywanu gan stingray wrth sgwbadeifio.

"Stingray??" atebodd yntau'n ddryslyd. Sy'n ddigon teg o ystyried fod Xela yn bell iawn, iawn o'r môr, a bron iawn yn 8,000 troedfedd uwch ben lefel y mor.

"No, I fell out of a bus on the way back from Chicabal."

"CHICABAL?" gwaeddais, yn anwybyddu'r ffaith na allai'r mynyddwr yma fod yn un rhy wych o ystyried ei fod yn disgyn allan o fysus.

"Take me there!" gorchmynais. A felly y bu. Jose oedd ei enw, ac arwain pobl i ben mynyddoedd oedd ei waith. Ar y ffordd allan, dyma herwgipio dyn o'r enw Junior o'n i wedi ei gyfarfod yn y dorm y bore hwnnw, ac i ffwrdd a ni'n tri ar antur.

Chicken Bus - sef hen fysus ysgol o'r UDA wedi cael eu pimpio  'fyny efo slogans tebyg i Dios es Amor (Duw yw Cariad) a'u peintio, a'u plastro efo sticars o gartŵns. Dyma fysus cyhoeddus De a Chanolbarth America, boncyrs o brofiad cael reid mewn un ohonyn nhw.

Felly ar ôl cael ein sgwosho a'n brysho mewn i dri chicken bus gwahanol dyma lanio ar waelod llosgfynydd Chicabal, a gweld arwydd oedd yn gofyn i ni ofyn i greawdwr y byd am ganiatâd i'w ddringo:

O'n i wedi cymryd tua tri cam i fyny'r llethr 45gradd ac ar fin dechrau cwyno fod y daith yn amhosib pan ddudodd Jose,

"I had a bunch of tourists the other day complaining that the walk was steep! It's a volcano! What did they imagine, that it was going to be flat? Ha ha!"

"HAHAHA" medde fi ychydig yn rhy uchel, a defnyddio gwerth dau funud o ocsigen yn y broses.

Roedd o'n drec drwy fforest gwmwl i ddechrau, a gwe pryf cop fel llinnellau terfyn bach eironig yn fy nal bob cam. A doedd y daith yn mynd dim haws wrth i ni agosau at uchdwr o bron 9,000 troedfedd. 

I wneud pethau'n waeth roedd niwl trwchus yn cau amdanon ni fel gwlan cotwm, a finnau'n dechrau digaloni na fydden ni'n gweld y golygfeydd anhygoel oedd wedi nenu fi at Lyn Chicabal yn y lle cynta, a finne'n dychmygu gorfod dwyn lluniau Google i'ch diddanu chi.

Ond medde Jose ei fod o'n gallu synhwyro fod natur yn ein hoffi ni, ac y bydde hi'n glir erbyn i ni gyrraedd y top. Odd hyn yn bur anhebygol, ac finnau wedi arfer hefo'r Guatemalaid a'u tafodau aur yn troi pob melyn yn drysor. Erbyn cyrraedd y Mirador (yr olygfan)...roedd na gymaint o niwl nes oedden ni'n edrych fel hyn:

Fi a Jose mewn niwl garw

"Esperar... (aroswch)" meddai Jose yn hyderus, a fi'n chwerthin yn meddwl amdan yr hen guide bach dal i ddeud clwyddau wrthan ni, hyd yn oed ar ôl i ni dalu am ei wasanaeth, ac wedi cyrraedd top y llosgfynydd. 

Ond wir i chi, o fewn munud, roedd y niwl yn codi.

Llyn Chicabal o'r el Mirador

Mae Llyn Chicabal yn sanctaidd i bobl y Maya, a mae nhw'n credu mai Duw ydi'r dŵr. Felly does dim hawl gan neb i nofio na physgota ynddo fo. A roedd yn hawdd coelio fod na rhywbeth goruwchnaturiol ynglŷn â'r llyn wrth i'r niwl godi a gostwng bob dau funud am yr awr gyfan y buon ni yno.

Wythnos cynta Mai mae twristiaid yn cael eu gwahardd rhag dringo Chicabal, gan fod pobl y Maya yn casglu yno i gynnig offrwm i'r Duw, gan aberthu ieir a geifr, a gosod torchau o flodau ar lan y dŵr. Roedden ni'n lwcus i fod yno ychydig ddyddiau yn ddiweddarach, a dyna di'r esboniad am y lluniau isod. 

Rŵan dwi wedi cyrraedd adre i Gaerdydd. Dwi di cal stopio googlo 'What time is it in Guatemala' achos bo fi wedi anghofio watsh. Mae fy mhigiadau mosgito bron a diflannu. A dwi di cael aduniad emosiynol hefo'r potyn Marmite.

Felly diolch am ddarllen, ac adios tan tro nesa.

Hollol Bananas

Marchnad Quetzalenango

Gorsaf Fysus Xela

Cyrion Xela

San Pedro a Tops fy Athro Sbaeneg

Ar ol bod yn San Pedro de la Laguna yn 2010, ddois i oddi yno yn meddwl mai breuddwyd oedd y cwbwl. Felly mi es i nol i jecio os oedd o yno...

Mae San Pedro yn un o´r nifer o pentrefi bach cysglyd sydd o gwmpas Llyn Atitlan.

Dau o´r tri llosgfynydd sydd o amgylch y llyn.

Mae´r pentrefi o amgylch y llyn yn gartref i bobl y Maya, ond yn anffodus mae San Pedro wedi ei effeithio fel lot o lefydd eraill o amgylch y llyn gan dwristiaid. Hipis sydd wedi coloneiddio San Pedro. Allwch chi ddim cerdded lawr run stryd heb faglu dros fwyty vegan, neu bobl canol oed hanner noeth efo dreadlocks sydd wedi peidio eu wynebau efo blodau a sgwiglis bach rhyfedd. Mae nhw hefyd yn meddwl bo nhw´n gallu canu, wele ddiwedd post Belize. 

Ac ymddengys fel bod pawb ond y dewraf o bobl lleol San Pedro wedi hen ddianc o´r lle. Yr unig tri lleol nes i gwrdd a nhw oedd un dyn gwallgo efo craith o dop ei lygaid at ei en, a´i ffrind mwy gwallgo oedd wedi colli ei lygad. Y trydydd ydi hen ddynes fach o´r enw Juanita. Ond peidiwch a chael eich twyllo:

Juanita 

Mae Juanita yn cerdded o amylch San Pedro o fore gwyn tan nos hefo basged drom ar ei phen, yn gwerthu cacenau banana, siocled a choconyt. Mae hi´n edrych yn ddiniwed, ond gwyliwch chi pan fyddwch chi yn cerdded yn y tywyllwch, mi neidith Juanita allan o´r cysgodion efoí llais bach gwichlyd..."Quieres pan...?" (A gymrwch chi fara?) a neith hi ddim gadael i chi ddianc heb brynu o leia tair torth. A hyd yn oed os ydech chi´n hollol sicr fod Juanita wedi mynd i un cyfeiriad i blagio rhywun, a chithau yn rhedeg i´r cyfeiriad arall, mi fydd o´ch blaen chi ymhen dau funud, oherwydd mi all Juanita fod mewn mwy nag un lle ar yr un pryd.

Tyc Tycs yn aros am eu prae

Osgowch y tyc tycs fel gwenyn ar ddiwrnod hel mel

Yr olygfa o do´r hostel

Ac mae tyc-tycs yn bla yn bobman, a´r gyrrwyr yn trio pinsio eich pen-ol chi wrth basio, i´r fath raddau nes mod i´n cario potel enfawr o ddwr fel bat i bob man dwi´n mynd.

Nes i benderfynu mynd i gael gwersi Sbaeneg am chydig o ddyddiau yn San Pedro. Yn benaf i loywi fy ngramadeg. Ond hefyd, gan mod i wedi cwrdd a cwpwl o Iwerddon rai wythnosau´n ol, a fuodd dysgu Sbaeneg yn San Pedro efo athro o´r enw Tops. Roedd y cwpwl wedi rhoi crys lliwgar (anrheg Nadolig anffodus) i Tops, ac wedi gwirioni o´í weld yn gwisgo´r crys ´ma bob diwrnod am y 5 wythnos oedden nhw yn astudio yno. Felly dyma fi´n cerdded heibio´r Language Hub yn llechwraidd, yn gobeithio cael cip ar y crys lliwgar ma. Ond roedd y ty bach melyn yn dawel. Yn sydyn, dyma rhywun yn neidio allan o´r drws.

"AAAAAA" gweiddais, yn meddwl mai Juanita oedd yno yn trio fy mygu efo Pan de Banana. Ond nage, Tops oedd yno!

Roedd Tops yn arogli fel ashtray. Ac yn gwisgo bandana dros ei wallt llwyd, a roedd ei ddanedd yn felyn. Pe bai Tops yn anifail, hyena fyddai o.

Ac fel gweddill trigolion penderfynol San Pedro, doedd dim dianc o´r stryd tu allan i´r Language Hub heb gofrestru ar gyfer gwersi Sbaeneg. Ac yno y bum i am chydig ddyddiau yn gwrando ar straeon Tops am ei fywyd fel plentyn yn Guatemala (ymarfer berfau yn y gorffennol..."Una Vez... un tro..."

Un tro, mi lwyddodd Tops a´i frawd pan oeddwn nhw´n blant i basio´r plismyn arfog yn y Palas ym Mhrifddinas Guatemala ar ddiwrnod cyntaf yr Arlywydd yn ei swydd, a gwneud ffrindiau hefo merched ryw ddiplomydd, ac esgus eu bod yn rhan o´r teulu. A chyn pen dim roedden nhw´n sefyll wrth ymyl yr arlywydd a´i griw ar falconi´r palas yn chwifio i lawr ar y miloedd o bobl oedd wedi dod i weld y sioe!

Mae Tops hefyd yn cofio daeargryn mawr 1976, a darodd am 3am pan oedd pawb yn eu gwelyau. Roedd yn byw yn Guatemela City bryd hynny. Roedd Tops fod i gychwyn yn yr ysgol gynradd y diwrnod canlynol, ac wedi lapio ei lyfrau mewn plastig yn barod i fynd. Ond oherwydd y drychineb, fuodd ´na ddim ysgol am flwyddyn gyfan i neb yn y ddinas, a mi oedd na dros filiwn o bobl yn ddigartref, a phawb yn byw mewn tenti yn parciau´r ddinas. Mae´n cofio gweld adeiladau yn disgyn o´i gwmpas ar y stryd, a chwn yn rhedeg o gwmpas efo darnau o gyrff pobl yn eu cegau. Bu farw dros 20,000 o bobl yn y daeargryn hwnnw. 

Does gen i´m llun o Tops i chi, ond na i chwilio am un!

Dyma luniau o fuwch a bananas a chicken buses i chi yn lle:

Antigua

Yn Llanuwchllyn allwch chi ddim pasio neb ar y stryd heb ddeud helo neu gychwyn sgwrs. A pan mae na gar  yn pasio ac o gysgodion set y gyrrwr y gwelwch chi rhywun yn codi llaw, mi godwch chi law yn ol, a weithiau mi sylwch chi mai ar y person sy'n cerdded yn dawel y tu ol i chi roedd y gyrrwr yn codi llaw, a wedyn mae'n rhaid i chi gerdded yr holl ffordd nol o'r siop yn Rigls i Pandy efo'r person tawel tu ol yn chwerthin yn dawel bach yn meddwl wrthyn nhw eu hunain "hihihi roedden nhw'n meddwl mai arni hi roedd y person yn y car yn codi llaw, ond arna fi oedden nhw'n codi llaw go iawn".

Ond dydio ddim bwys yn y diwedd, achos mae pawb yn codi llaw ar ei gilydd ac yn deud helo, ac yn gwbod hanes pawb a phopeth, ac yn mynd i'r siop i brynu tomatos er fod ganddyn nhw eisoes bwys o domatos yn eu ffrij, ac yn eistedd ar y fainc wrth waelod Maes Pandy mewn glaw man, ac yn prynu'r Cyfnod a Pethe Penllyn, ac yn cyfri faint o weithiau mae aelodau o'u teulu yn ymddangos yn y tudalenau, ac yr unig ffordd i aros yn anhysbys ydi symud i rhywle pell prysur, i ddinas, i guddio ymysg pobl ddieithr. Ond pwy sydd eisiau bod yn anhysbys?

Ac mewn ffordd, dyna sut le ydi Antigua.

Antigua a llosgfynydd Agua. Sylwch mai dyma'r un olygfa (llun gwaeth!) a'r llun ar dop y blog, ond wyddwn i ddim nes cyrraedd top y bryn.

Ond yn lle Su Mai Wa, dwi'n gweiddi "Buenos Tardes! Hola! Como estas?" yn llon yn cyfarch pawb ar y strydoedd tra'n trio osgoi cael fy nharro gan tuc tuc, chicken bus neu foto beic, yn hytrach na jeeps a tractors Llanuwchllyn.

Yn hytrach na'r Aran, llosgfynydd Agua sy'n gwmpawd i mi yn y ddinas yma. Y llosgfynydd tawel i'r de, a Cerro de la Cruz (Bryn y Groes) i'r Gogledd. Mae'r guidebook yn rhybuddio twristiaid rhag dringo Cerro de la Cruz, dychmygwch Gwylltiaid Cochion Mawddwy yn cuddio yng ngilfachau Garth Bach ac yn dwyn eich brechdanau ham, a'ch Twix. Ond mae 'na heddlu arfog yn gwarchod cerddwyr ar lethrau Cerro de la Cruz, eu gynnau fel twelve bores ffermwyr Llan yn pwyntio at dlodion truenus Antigua yn hytrach na llwynogod.

Desayuno Tipico, Brecwast Typical yn Guatemala. Wyau, ffa (y peth brown anffodus yr olwg), hufen, bananas wedi eu ffrio a tortilla, a chofi chwerw.

Dwi'n crwydro mewn i dafarn, ac yn synnu o weld arwydd enfawr uwchben y bar, 'Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllandysiliogogogoch', dwi'n cael Cuba Libre am ddim am ddeud y gair yn gywir gan Shaun y perchenog, sydd wedi symud i Antigua a Ben y Bont ar Ogwr ddeg mlynedd yn ol. Dwi'n cwrdd a Guillermo, dyn galluog iawn sy'n gweithio mewn Wisky Bar. Pam fod dyn sydd yn ffynhonell o wybodaeth, sydd wedi adeiladu mur o lyfrau o'i gwmpas rhwng poteli wisgi yn treulio 60 awr yr wythnos yn diddanu teithwyr penchwiban? Twristiaeth twristiaeth! Dyna ydi cnewyllyn y ddinas, yr unig beth sy'n pwmpio pres i'w gwythienau, diddanu hwn a llall sydd ond yn galw heibio am ddiwrnod neu ddau ac yna'n diflannu am byth. Plesio pawb, gwerthu popeth, prynwch hwn, na prynwch hwn gena i mi wna i o am 10 quetzales yn rhatach! Trip i fan hyn, trip i rhywle arall, dim bwys gen i os nad ydech chisho mynd ar drip, mi ai a chi yn rhatach na fy nghymydog.

Dwi'n gadael Antigua yn teimlo fod yr holl groeso fel coffi rhy felys. Ond dim cyn i mi gwrdd a'r fersiwn Guatemalaidd o Meirion yr Eagles yn gweithio yn bar yr hostel:

Belize

Does gen i fawr i ddeud am Belize wrthochi. Nes i dreulio rhan fwyaf o'r amser yn cuddio rhag pobl do'n i ddim yn licio.

Y cyntaf oedd Sam Tan. Cartwn o ddyn diflas di-ddimensiwn. Nes i lawenhau i ddechrau o glywed fod y dyn ma'n bwriadu teithio fyny i ynys Caye Caulker o Livingston hefyd - cwmni yr holl ffordd i fyny ar y siwrne deuddeg awr, a cwmni dyn tan, neb llai - mi fyddwn i'n ddiogel yng nghwmni hwn. Dyma groesi'r mor mewn cwch modur maint pedwar bath, ac fel bath yn union roedd hwn yn brysur lenwi hefo dwr ar y daith herciog i Belize. Ar ol cyfri fy asennau, cychwyn taith saith awr wedyn mewn chicken bus efo amrywiaeth diddorol o bobl yn eistedd wrth fy ymyl ac yn cysgu ar fy ysgwydd. Mi alla i siarad dros Gymru, a Guatemala, a hydnoed cynal sgwrs ddifyr hefo blwch post, ond doedd na'm gair i'w gael o ben Sam Tan o un pen y daith i'r llall.

Yncl Sammy oedd yr ail. Roedd ganddo goron o dreadlocks gwyn ar ei ben, string vest a'r shorts byra welsoch chi erioed. Dyma'r hen wr yma ar ei feic yn penderfynu fod o am chwilio am lety i fi a Sam Tan ar ol ni gyrraedd Caye Caulker. "Dim diolch" medde fi yn dawel a snicio i ffwrdd i'r cyfeiriad arall yn gobeithio y bydde Sam Tan ddim yn sylwi, ac yn dilyn Yncl Sammy. Pum cam i'r cyfeiriad arall a roedd y ddau Sam tu ol i mi fel cwn bach.

Diwrnod wedyn oni ar goll yn llwyr yn rhywle ar yr ynys ar gefn beic. Oni ar lwybr mor gul nes oni ddim yn siwr ar rai adegau swni yn ffitio drwyddo fo. Roedd gen i frigau yn fy ngwallt, a roedd na ryw greaduriaid tebyg i ddreigiau bach yn mynnu rhedeg i fy llwybr i. Dyma fi'n clywed llais yn dod o du ol i mi "You lost? I show you the way..." a dyna lle oedd Yncl Sammy ar ei feic.

A dyna sydd gen i ddeud am Belize am y tro. Dwi'n mynd i orfod gadael yr internet caffe. Mae na ddyn a dynes tu allan efo castanets a gitar allan o diwn yn udo, a ma nhw mor ofnadwy o wael, mor drychinebus o aflafar nes dwi yn teimlo'n sal.

Storm

Dychmygwch Borat byr efo acen Albaneg a lisp, a dyna i chi Hamish - yr Albanwr oedd yn gweithio yn hostel Las Iguanas yn Livingston pan ddaeth Y Storm.

Roedd pawb yn rhedeg o un pen i'r patio dan do i'r pen fel bo nhw'n neud y bleep test yn campfa Ysgol y Berwyn edrych ar y mellt yn troi'r nos yn ddydd am tua tair eiliad ar y tro, yn methu penderfynu pa ffordd i ddianc. Odd o fel bod yn Clwb Ifor Bach efo strobe lighting, ond doedd dim golwg o Gareth Potter.

Oni wedi panicio, ac yn methu cofio be mae dyn fod i neud mewn storm. Odd pawb arall wedi cael rym neu ddeg yn ormod, a finnau yn gall i gyd yn gorfod codi am 5am y bore wedyn i ddal cwch yn penderfynu trio cymryd gofal o'r sefyllfa.

"Right everyone! Listen up, don't go shelter under any high trees, I think...And don't panic and and, errm, there's a rule, something to do with cows...?"

"COWS! We need to go shelter under a cow! HAS ANYONE SEEN A COW SINCE THEY ARRIVED IN LIVINGSTON?"

"I've seen a goat, does that count...?"

"Leusa!" gwaeddodd Borat fy nghyd-Gelt, "I've got a secret to tell you..." gwaeddodd dros swn y trannau, oedd yn swnio bellach fel lwyth o portacabins yn rowlio lawr ochr mynydd. "I've got..." cychwynodd Borat. "WHAT?" gwaeddes inne'n uwch. "I've got...an umbarella! And it's got a whistle on it..."

"NO! Don't use the umbarella! It attracts lightning!" medde fi.

"It's a plastic one!" medde fo'n ol efo direidi yn ei lygaid, roedd o'n meddwl fod ganddo'r arf perffaith i oroesi'r glaw mawr oedd wedi fflydio'r hostel i gyd mewn mater o dri munud. A dyna lle ro'n i yn ystyried mynd i chwilio am yr ymbarel 'ma, a'i dwyn, ac arnofio i lawr y ffordd fawr oedd bellach yn afon ddyfnach na'r ddyfrdwy fel cymeriadau Gwlad y Rwla.

"Strempan? Ai ti sydd yna?"

Roedd y letric wedi diffodd ers oriau, yn rybudd trydanol fod trybini ar ei ffordd dros for y Caribi. Roedd gen i ofn, roedd hydnoed fflamau'r canwyllau prin yn crynu hefo fi.

"WIIII! gwaeddodd ryw Wali meddwach na'r gweddill ohonan ni, "I'm going skinny dipping in the sea!"
"O no you're not!" atebais i, El Jeffe'r Hostel. Ond wrandawodd o ddim, ac i ffwrdd a fo ag entourage o ferched ifanc o'r Almaen i'w ganlyn. DAMIA, ro'n i wedi colli chwech o nghriw, doedd na'm gobaith y deuen nhw nol yn fyw yn y tywydd 'ma.

"We got to stick together, people!" medde fi yn trio adennill fy mhwer dros y grwp. A dyma gyfri pennau i neud yn siwr fod pawb heblaw'r nofwyr noethlymun hefo ni. Cyfri...a darganfod fod un ar goll.

"O MY GOD! TENT MAN!" gwaeddais, yn cofio am y Rasta bach swil o Frasil oedd wedi bod yn cuddio mewn hamoc yng nghornel yr hostel ers tridie. Roedd o ar budget tyn iawn, ac wedi mynnu aros mewn tent yng ngardd yr hostel am bunt chwe-deg y noson, a dal wedi mynnu cael pum noson am bris saith. Allwn i ddim dychmygu dim gwaeth na chysgu mewn tent yn y lle 'ma. Roedd hi'n 39 gradd, a roedd yr ardd yn llawn crancod, madfallod, a ryw anifail mawr blewog (a nadw dwi ddim yn son am Hamish).

A dyma syllu draw i'r ardd, a dyna lle roedd y dent fach dal-dau-ddyn fel gafr wydn ar ochr dibyn serth yn trio ei gorau i oroesi. A mi weles i rhywbeth yn goleuo'n wantan o fewn y dent.

"Tent man is IN THE TENT!" gwaeddais dros ru'r storm. Roedd yn rhaid i ni ei achub, neu mi fyddai o wedi boddi yn reit siwr i chi. Ac ar fy ngorchymyn, mi stripiodd Nate y gitarydd o Tennesssee (un da hefyd, cadwaf lygaid amdano yn y siartiau) i lawr i'w drons, a mentro i'r glaw i gesio achub Tent Man. Yn fflachiadau'r mellt, mi allwn i weld y dyn bach tennau hanner noeth 'ma yn sprintio drwy'r pwll nofio newydd tuag at y dent , ac yn curo- gystal ellid curo ar ddrws tent mewn storm. Er nad oeddynt gwta bedair medr i ffwrdd, roedd y gwynt yn cipio eu sgwrs ac yn ei gario rhywle ymhell rhwng Belize a Honduras. Daeth Nate yn ei ol yn waglaw, ychydig yn wlyb, ond yn mynnu nad oedd Tent Man am ildio ei dent. Roedd o fel capten y Titanic, os oedd hi am suddo, roedd o am fynd i lawr i'w chanlyn. Dyn dewr.

Cofiais fod ffenestr fy llofft ar agor. Trychineb. Roedd yn rhaid i mi fentro croesi'r llwybr, dringo grisiau slipiog (*di hwnna'n air?). Roedd yn bryd i mi brofi fy ngwerth fel arweinydd gwerth ei halen.

"If i'm not back in ten minutes, just remember that I love you all. Take care of yourselves now - Hamish, you're in charge." medde fi yn ddagreuol, a rhedeg allan i'r nos.

"Yes!" clywais Hamish yn gwaeddi'n llawen.

O'n i hanner ffordd dros y top, yn rhedeg am fy mywyd am loches, pan deimlais y poen mwya erchrydus yn saethu i fyny fy mraich dde. DDUW MAWR, oni wedi cael fy nharro gan fellten yn reit siwr i chi, fel Aled Richards. (Ydi honna'n stori wir?). "AAAAA" gwaeddais mewn poen, a dal i redeg. Ar ol cyrraedd man dan do, edrychais i lawr i asesu'r niwed. Roedd fy mraich yn gwyr gwyn drosdi i gyd. Y ganwyll! Diolch byth, doni heb gael fy melltio, dim ond cwyr y ganwyll oedd wedi fy llosgi.

I ffwrdd a fi i gau'r ffenest. Ar ol dod yn fy ol, dyma fi'n neidio o sylwi nad o'n i ar ben fy hun. Roedd yna dwmffat mawr yn y bathrwm yn chwarae gyda'r switsh golau.

"Ben, what the hell are you doing?" medde fi wrth y bachgen o Essex.

"The lights aren't working for some reason and I need the toilet."

"Yes, there's a power cut...that's why we've been in the dark for five hours"

"Oh yes, right. I'll try the other switch, it definitely worked this morning"

A dyma benderfynu bod hwn tu hwnt i unrhyw achubiaeth, a fe'r adawais i chwarae gyda switshis a rhedeg yn ol at fy nghriw.

Doedd dim golwg ohonyn nhw, a dyma godi fy nghanwyll a sbio i'r ardd, a dyma lle oedden nhw yn ei crwman i gyd a'u dwylo yn y dwr.

"What are you doing?"

"The crabs are drowning!" gwaeddodd Hamish yn ol. O diar mi meddyliais innau wrtha fy hun.

O'r pellter, clywais lais merch yn erfyn mewn panic ar rhywun "De donde eres?". Pam goblyn fyddai unrhyw un yn cychwyn sgwrs ac yn holi dieithryn ynglyn ag o pa le y mae nhw'n dod ar noson o dywydd garw fel hyn? meddyliais wrthof fy hun. Ac yna o'r pellter, gwelais y gwyliwr nos yn dod dow dow i lawr y llwybr hefo un o'r skinny dippers, a golwg druenus iawn arni. Doedd o ddim wedi deall mai trio gofyn LLE GOBLYN YDW I oedd hi, a felly dyna lle oedd o'n paldaruo'n hamddenol ynglyn a'i bentref genedigol a'i fagwraeth tra oedd hithau yn meddwl fod y diwedd wedi dod.

Dyma ddeffro'r bore wedyn, a roedd darnau o'r hostel wedi eu gwasgaru blith drafflith ymhob man. Cadair yn fan hyn, tywel fan draw. Mi rois fy macpac ar fy nghefn a cychwyn cerdded am y cwch i Belize, a dyma lais yn dod o tu ol i mi.

"Adios!" a dyna lle roedd rhen Tent Man yn sefyll tu allan ei dent, yn sych fel crempog.